💥 Zagrożenie wybuchem – jak je rozpoznać, zapobiegać i chronić pracowników?

1️⃣ Wstęp

Zagrożenie wybuchem może występować w wielu miejscach pracy – od hal produkcyjnych, przez magazyny, aż po stacje paliw. To ryzyko, które często bywa niedoceniane, a może prowadzić do tragicznych konsekwencji dla zdrowia i życia pracowników. Dlatego ocena ryzyka zawodowego oraz znajomość zasad bezpieczeństwa to podstawa odpowiedzialnego zarządzania.

2️⃣ Czym jest zagrożenie wybuchem i dlaczego jest niebezpieczne?

Wybuchem nazywamy gwałtowne uwolnienie energii, które może być spowodowane m.in. zapłonem gazów, cieczy lub pyłów w obecności tlenu i źródła zapłonu. Wystarczy iskra, aby drobiny cukru, mąki, metalu czy drewna zamieniły się w chmurę potencjalnie wybuchową.

Skutki wybuchu:
– krótkoterminowe: obrażenia, oparzenia, utrata słuchu, zniszczenia infrastruktury,
– długoterminowe: problemy zdrowotne, traumy psychiczne, spadek zaufania w zespole.

3️⃣ Gdzie zagrożenie wybuchem jest największe?

Branże szczególnie narażone:

• produkcja (spożywcza, chemiczna, metalowa)
• magazyny i silosy (pyły organiczne i mineralne)
• drukarnie, tartaki, farmacja
• rolnictwo (elewatory, młyny)
• transport i logistyka (tankowanie paliwa)

Case study:

• Imperial Sugar (USA, 2008): eksplozja pyłu cukrowego – 14 ofiar, 36 rannych
  źródło: https://www.csb.gov/imperial-sugar-company-dust-explosion-and-fire/
  wideo:

• stacja paliw w Zgorzelcu (2023): wybuch podczas prac remontowych – 1 zgon, 1 osoba ranna
  źródło: https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1524174%2Cwybuch-na-stacji-benzynowej-w-zgorzelcu-nie-zyje-pracownik-wykonujacy

4️⃣ Jak zapobiegać wybuchom?

Środki techniczne:

• systemy wentylacyjne i odciągowe
• zawory tłumiące eksplozję i panele dekompresyjne
• inertowanie atmosfery (np. azot)

Organizacja i czystość:

• regularne usuwanie pyłów z powierzchni
• zakaz sprzątania pyłu sprężonym powietrzem
• jasne oznakowanie stref zagrożenia

Procedury i szkolenia:

• ocena ryzyka zawodowego
• procedury „hot work” (np. spawanie w pobliżu substancji palnych)
• szkolenia BHP ze scenariuszami awaryjnymi
• właściwe przechowywanie materiałów chemicznych o właściwościach wybuchowych, czyli oznaczonych takim piktogramem:

5️⃣ Co zrobić, gdy dojdzie do wybuchu?

• Ewakuuj się zgodnie z oznaczeniami.
• Zamknij drzwi i informuj innych o zagrożeniu.
• Zawiadom służby ratunkowe.
• Zabezpiecz miejsce przed wtórnym zapłonem.
• Zgłoś incydent zgodnie z procedurą wewnętrzną.

🔍 Pracownik ma prawo odmówić pracy w sytuacji zagrożenia życia – to zgodne z Kodeksem pracy.

6️⃣ Najczęstsze błędy i mity

❌ „Pył to nie problem.”
➡️ W rzeczywistości to właśnie pył jest jedną z głównych przyczyn wybuchów w przemyśle!

❌ „Małe firmy nie są narażone.”
➡️ Statystyki pokazują, że większość groźnych eksplozji miała miejsce w zakładach do 50 pracowników.

❌ „Wystarczy zakaz palenia.”
➡️ Zapłon może pochodzić także z przegrzanej maszyny, tarcia lub… telefonu komórkowego.

7️⃣ 🚛 Zagrożenie wybuchem podczas tankowania – ważne dla kierowców

Wielu pracowników firm logistycznych, transportowych i budowlanych codziennie korzysta ze stacji paliw. I choć tankowanie trwa tylko chwilę, to właśnie wtedy mogą powstać warunki do wybuchu.

Czynniki sprzyjające wybuchowi:

• opary paliwa tworzą wybuchową atmosferę,
• iskrzenie elektrostatyczne z ubrań lub siedzenia,
• nieprawidłowe przelewanie paliwa,
• zapalone papierosy lub telefon komórkowy.

✅ Jak tankować bezpiecznie?

• wyłącz silnik,
• nie używaj telefonu,
• w trakcie tankowania nie wsiadaj do auta,
• nie przelewaj paliwa,
• używaj tylko zatwierdzonych kanistrów ADR,
• trzymaj się stref oznaczonych jako bezpieczne.

Pracodawco:
– dostarcz kierowcom szkolenie stanowiskowe z zasad bezpiecznego tankowania,
– wprowadź procedurę BHP dla kierowców i pracowników mobilnych.

8️⃣ Podsumowanie

Zagrożenie wybuchem to nie tylko problem przemysłu ciężkiego. To realne ryzyko – również dla kierowców, magazynierów, operatorów czy personelu biurowego w pobliżu maszyn.

📌 Dlatego:
– analizuj zagrożenia,
– wdrażaj szkolenia,
– weryfikuj procedury,
– i reaguj na błędy zanim wydarzy się tragedia.

Materiał wideo:

szokujące nagranie z fabryki Jeremias w Gnieźnie: https://www.facebook.com/share/v/17C9UfDUoq/
W pomieszczeniach lakierni nie wolno wykonywać żadnych czynności, które mogłyby wywołać iskrę!
pełen artykuł: https://poznan.wyborcza.pl/poznan/7,36001,31851118,skarzyl-sie-na-warunki-stracil-prace-mamy-nagrania-z-zakladu.html

Data publikacji: 20.08.2025

Zobacz także wpis o zagrożeniu pożarem: https://ibehapowiec.pl/pozar-realne-zagrozenie-w-miejscu-pracy-jak-sie-zabezpieczyc/